بررسی مسئله ی اقتصادی روز از نگاه محمود عراقی(خودم)

   بیش ازیک سال از اجرای مرحله نخست هدفمندی یارانه ها میگذرد، در این مدت تمام تلاش دولت بر این بوده تا بخشی از قیمت کالا ها و خدمات بالا تر نرود و به عبارتی از قیمت واقعی آن تجاوز نکند که در این راستا با پیش بینی های انجام گرفته تقریبا موفق هم عمل کرد
بیشترین نگرانی دولت در هدفمندی یارانه ها در بحث قیمت واقعی حامل های انرژی و مالیاتها و مالیات بر ارزش افزوده بودکه این مسئله اگر هم حل نشد، بیش از 90 در صد آن اجرایی و عملیاتی شد.
   هدفمندی یارانه ها در داخل کشورهمزمان بود با تحرکات اقتصادی در کشورهای اروپایی و آمریکا و تحرکات سیاسی درآسیا و آفریقا و به عبارتی می شود گفت: در کشورهای توسعه یافته ی اروپایی و امریکایی و افت شدید ارزش پول و رکود اقتصادی جهانی کمبود منابع مالی و بالا رفتن هزینه های انرژی باعث شد تا برخی بانکها و شرکتهای بیمه هم اعلام ورشکستگی کنند و نتوانند از عهده ی هزینه های بیمه ای بیمه شدگان برایند که حتی در آمریکا جلسات متعددی توسط رئیس جمهور برگزار شد تا بلکه بتوانند راه حل مناسبی برای این کار بیابند، برخی مدعی شدند لشکرکشی های آمریکایی ها به مناطق مختلف در خاورمیانه عامل اصلی رکود بوده برخی گفتند رکود اقتصادی موقتی خواهد بود و دولت اوباما باید با کمکهای مالی در جهت تقویت این شرکت ها اقدام کند که دقیقا مشابه این اتفاقها در بین بسیاری از کشورهای اروپایی هم روی داد
   روزها در پی هم میگذشت و اقتصاد آن کشورها روند رو به رشد کمتری را نظاره گربودند و کمکهای دولتها برای تقویت شرکتها هم بی اثرتر بود که در ادامه در کشورهای واقع در منطقه خاور میانه بحث های سیاسی و روند اعتراضهایی که بیشتر ناشی از نارضایتی مردم نسبت به حاکمان وقت به علت حمایت از دولتهای مستکبر و رژیم غاصب اسرائیل صورت گرفته بود و نارضایتی هایی که مردم آن کشورها مخصوصا کشورهای عربی در خود می دیدند و عدم استقلال سیاسی و اقتصادی حاکمان وقت آن کشورها و در کنار آن رکود اقتصادی جهانی و نتیجه ی آبرو ریزانه جنگهایی میان دولت لبنان در مقابل یکی از به اصطلاح بزرگترین قدرتهای نظامی دنیا و دفاع خاص مردم غزه و شکست شرم آور دشمن در مقایل آن مردم تماما زیمنه را برای شروع انقلابهایی با الگوگیری از انقلام اسلامی مردم ایران که پیش از این عالمان بزرگ چون استاد دکتر شهید مطهری در کتاب آینده ی انقلاب اسلامی به آن اشاره کرده بودند به وقع پیوست و در حالی که رکود اقتصادی دولتهای مستکبر را فرا میگرفت دست آن دولتها هم از برخی منابع انرژی روز به روز کوتاه تر شد، دست دولت اسرائیل از منابع انرژی در افریقا کوتاه شد و فقط ماند خلیج فارس و دولتهای عربی که بنا به پیش بینی استاد شهید مطهری پیروزی مردم درآن منطقه هم روی داد و در عربستان هم با اقتباس از انقلاب اسلامی ایران به وقوع خواهد پیوست!
   اما با اشاره به وضع سیاسی اقتصای موجود در جهان و تمامی پیشرفتها و طرح های اقتصادی دولت جمهوری اسلامی در سال 2011 و پیش از آن ؟
   به نظر من جواب به برخی سوالها سوالها در حرکت شتاب انگیز توسعه ی همه جانبه ی ملت ایران خلاصه می شود.
دشمن از چندین سال پیش عملیات روانی را راه انداخته بود و از طرح خاور میانه جدید دم میزد و از دگرگونی هایی که در سال 2012 روی خواهد زد میگفت! الان کجا هستند کسانی که از این ها را میگفتند؟ کجایند آنهایی که عراق را تصرف کردند و افغانستان را گرفتند تا به ایران برسند ؟ امروز کجاست گروههای تجزیه طلب در جنوب و غرب و شمال غرب و کجاست اردوگاه اشرف ؟ نیستند چون پیش بینی ها درست نبود چون نظام دنیا راهی را پیش گرفته که خلاف پیش بینی ها و برنامه ریزی های انها اداره می شود ، قرار بود کار ایران یک سره بشود اما وقتی ایران در تنگه هرمز کمی اختلال ایجاد میکند کل اقتصاد و سیاست اروپا به دست و پاچگی می افتد!
   سال گذشته میلادی به هر نحوری که بود گذشت، سال جدید میلادی در حالی آغاز شد که بیداری اسلامی تقریبا نتیجه داد و در کنار آن دور جدید حرکتهای مردمی در کشورهای اروپایی و امریکایی آغاز شده بود و این در آمریکا مصادف شده با انتخابات ریاست جمهوری آن کشور و تمامی موضع گیریهایی که رئیس جمهور وقت آن کشور و دیگر نامزدها هر روز برای گرفتن رای علیه ایران اعلام میکنند ، در داخل ایران هم دولت موفق شده یک سال طرح اقتصادی را عملیاتی کند و در استانه ی اجرای دور جدید آن است.
   به نظر من دقیقا رابطه ی مستقیمی بین اغاز دور جدید هدفمندی یارانه ها و موضع گیریهای سران کشورهای مخالف در مورد ایران وجود دارد
   تا قبل از اجرای عملیاتی دور دوم هدفمندی مردم ایران تقریبا پذیرفته بودند که اجرای این طرح چقدر بر رشد و بالندگی اقتصادی کشور افزوده است و چقدر خدمات دولت به واسطه ی این کار بالا رفته است و از نظر روحی هم آماده ی اجرایی شدن محله دوم آن بودند، اما پدیدار شدن فساد بزرگ اقتصادی در کشور از یک سو زمینه را برای برخی بحث های اقتصادی خاص فراهم کرد و آغاز دور جدید هفمندی را در حدی تاثیر گذار بود و در ادامه با بالا رفتن نقدینگی در دست مردم که یکی از بحثهایی بود که قبل از اجرای هفمندی توسط کارشناسان و مخالفان به آن مطرح بود و گفته می شد که باعث تورم شدید میشود، باعث بود و از طرفی نیاز کاذب به سکه و طلا در بازار که ناشی از تبلیغات رسانه های مخالف در مورد اقتصاد آینده کشور بعد از اجرای دور دوم هدفمندی ایجاد شد، باعث گردید قیمت سکه و ارز تحت تاثیر مستقیم آن قرار گیرد و ما شاهد روند رو به رشد قیمت سکه و ارز در بازار باشیم ، قیمتی که بنا به گفته ی کارشناسان حبابی بوده و ناشی از نیاز کاذب ایجاد شده ناشی از تبلیغات سوء و در برخی موارد عدم وجود آگاهی درمورد عواقب سرمایه گزاری در این بخش و در کنار آن اگر بشود از بیماری هلندی(وابستگی اقتصاد کشور به نفت) گفت و و در نهایت وارد شدن دست دلالان و سود جویان عام و شاید خاص در بحث خرید سکه و طلا می شود یاد کرد.
   اما دولت در آستانه ی دور جدید هدفمندی یارانه با چینین مشکلاتی روبرو است ولی راهکارهایی را هم در این مدت و قبل از آن در نظر گرفت تا تعادل در بازار سکه و ارز به وجود آورد و به نظر من تا زمانی که این مشکل رفع نشده نباید منتظر بود تا دور جدید هدفمندی یارانه ها اجرا شدو
   در حالت کلی از وظایف دولت در جلوگیری از بوجود آمدن قیمت های کاذب و تورم ( به نظر من تورم کاذب) کاهش پول در گردش و اعمال برخی سیاست های پولی بانکی مثل وامهای بانکی و افزایش سود بانکی و ارائه ی جوایز متنوع توسط بانکها و پایین آوردن قیمت کالاها و یا حتی بالا بردن موقتی کالا ها و ارائه ی جوایز متعدد برای دیگر کالا ها و خدمات برای جذب مشتری و خارج کردن اقتصاد کشور از اقتصاد نفتی(اقتصاد یک طرفه به نظر من) یا به عبارتی درمان همان بیماری هلندی و فروش سهام و واگذاری سهام به جای مطالبات معوقه و تلاش برای تعدیل هزینه های مسکن و قطع برداشت از ذخایر ارزی و در کنار آن فرهنگ سازی های لازم در مورد هدفمندی یارانه ها و وضع بازار موجود میتواند به عادی سازی داد و ستد ها شود
اما چرا دولت به چنین اقداماتی تا به حال دست نزده است؟ اقداماتی که در علم اقتصاد تعریف شده است!
   با نگاهی که به سابقه ی بانکها و موسسات مالی دولتی و خصوصی می اندازیم به نظرم نمیتوان سابقه ی درخشانی از انها به دست آورد، عدم تحقق شعار بانکداری بدون ربا و بانکداری اسلامی و استفاده از اسامی مقدسات برای موسسات مالی و داشتن شعار های قرض الحسنه وعدم همراهی همه جانبه در برنامه ریزیهای دولتی همه نشان دهنده ی روند خاصی است که تمامی بانکها از قبل به خود گرفته اند! اما از اینها که بگذریم از وضایف بانک ها و موسسات مالی که در راس آن بانک مرکزی قرار دارد این است که با بررسی اقتصاد کشور میتوانند برخی برنامه های اقتصادی را در جهت تعادل بخشی و روان سازی رشد اقتصادی کشور اقدام کند .
   جدیدا اتحادیه ی اروپای دور جدید تحریمها را علیه جمهوری اسلامی ایران میخواست اعمال کند که این کار با گذاشتن شرط و شروطی همراه شد و تحریمها موقتا به شش ماه دیگر به تعویق افتاد، که یکی از آن تحریمها ،تحریم تنها بانک ایران که در لیست تحریم قرار نداشت، بود ، انها معتقد بودند این بانگ در بحث هسته ای همکاری های زیادی داشته است
چرا اتحادیه اروپا تحریم میکند وتحریم خود را پس میگیرد؟
   مسعله ای که نیاز به بحثی جدادارد ولی چیزی که امروز مشخص است این است که: اولا خود آنها هم خوب میدانند که تحریم چیزی نیست که در اقتصاد ایران تاثیری داشته باشد و دوما تحریم نفتی ایران به دو دلیل عمده (به نظر من) موجبات پیشرف اقتصادی را همراه خواهد بود یکی خروج بخشی از اقتصاد ایران از اقتصاد نفتی و در نهایت جلوگیری از تورم حاصل آن و دوم وابستگی شدید نفتی اروپا و شرکت های اروپایی به نفت ایران که در صورت قطع مبادلات نفتی شکست دیگری در اقتصاد اروپا حاصل میشود ! هرچند برخی کشورهای عربی ادعا کرده اند نفت اروپا را به تنهایی تضمین میکنند که در صورت تحقق این امر هم میشود گفت قیمت نفت خام هم حتما بالا میرود!
پس بنابراین تحریم نفتی و اقتصادی اروپایی چیزی جز ضرر را به آنها در پی نخواهد داشت .
   اما علت تحریم ها هم روشن است: به واقع می شد پیش بینی کرد تحریمی در کار نخواهد بود، همه ی بهانه های آنها فقط ایجاد موانع در سر راه سیاست های اقتصادی داخلی ایران که در راس آن آغاز دور جدید هدفمندی یارانه ها است! اتحادیه ی اروپا و در کنار آن اسرائیل و آمریکا هدفی جز ایجاد موانع برای اجرای دور دوم هدفمندی را ندارند.
اما از چندی قبل هم بانکها و موسسات و در راس آن بانک مرکزی میتوانست به وظیفه ی ذاتی خود جامه ی عمل بپوشاند !چرا بانکهایی که طبق روال گذشته در پایان هر سال تبلیغات گسترده ای را درجهت جذب پول های در دست مردم میکرد کوتاهی میکند؟ چرا سهامهایی به صورت گسترده به فروش نمیرسد ؟ و چرا طرح های خاصی در حالت کلی از تک تک بانکها برای جذب سرمایه گذاری و افتتاح حساب برای تشویق مردم انجام نمیشود؟
   به نظر من یکی از دلایل بوجود آمدن قیمت حبابی سکه در کشور عدم همکاری تمامی بانکها و موسسات مالی در جهت کاهش این تقاضا است موسساتی که در برخی روزها جوایزی را به صورت اسکناس به ارتفاع قله دماوند و به طول تهران تا فلان جا ارائه میکردند تا مردم تشویق سپرده گذاری شوند! حال امروز که نقدینگی زیاد است چرا دولت باید فشارهایی مثل افتتاح سپرده طلا و پیش فروش سکه اعمال کند؟ آیا تک تک این بانکها توانایی جذب سرمایه گذاری را ندارند و این که آیا باید منتظر ماند تا نیاز مردم به سکه تمام شود؟
نکته ای که وجود دارد این است که به هر حال قیمت سکه و ارز در حال حاظر بالا رفته است و با اعمال سیاستهای اقتصادی متنوع میشود به عادی سازی معاملات هم دست زد ولی تا چه حد؟
   مشخص است که این حد دیگر چیزی نخواهد بود که ما در اوایل سال 89 مشاهده کردیم بلکه سکه ای که قیمتش تا به امروز به یک میلیون و پنجاه هزار تومان رسیده، حتی اگر با اعمال سیاست های پولی به قیمت واقعی خود برگرد، ما نباید انتظار داشته باشیم که قیمت سکه از یک میلیون تومان به پانصد هزارتومان کاهش یابد از طرفی بزرگترین ضربه ای را که از سوی بالا رفتن غیر واقعی سکه وارز و طلا بر اقتصاد کشور دارد پایین امدن ارزش پول ملی است که مهم ترین نکته است و اینجا مسعله ای وجود دارد که نیازمند توجه بیشتر کارشناسهای اقتصادی به آن را دارد و آن لزوم اجرای طرح حذف صفرها از پول ملی است طرحی که توسط کارشناسهای اقتصادی در قبل و بعد از اجرای مرحله نخست هدفمندی یارانه ها ارائه و مطرح شد و مورد بحث و بررسی قرار گرفت
   اما نکته ی پایانی در خصوص ثبات قیمت سکه از نظر خودم این است که تا زمانی که سکه نتوانسته قیمت تقریبا ثابت و واقعی به خود بگیرد اجرای دور جدید یارانه ها تقریبا با مشکل رو برو خواهد بود و از طرفی اگر دولت نتواند قیمت سکه را واقعی و همسو با رشد اقتصادی کشور قرار دهد و قیمت سکه بالاتر از برخی معاملات در حرکت باشد، به نظر من برخی از صنایعی را که منتظر هستند تا هم هدفمندی یارانه ها اجرایی شود و هم قیمت سکه روز به روز افزایش یابد در اولین فرصت قیمت ها را متناسب با آن برای سود بیشتر افزایش خواهند داد و این قیمت غیر واقعی نتیجه ای جز اختلال در نظام اقتصادی کشور و تورم شدید در پی نخواهد داشت.
   در حال حاظر خوشبختانه دولت با پیشنهاد افزایش سود سپرده به 21 درصد توانست میل مردم به سپرده گذاری و پیش خرید سکه را افزایش دهد که این امر موجب کاهش روز به روز قیمت سکه و ارز شده است طرحی که از مدتها قبل باید اجرایی می شد تا برخی مشکلات ایجاد نشود.

مطالب مرتبط: بررسی مسئله ی اقتصادی روز  ، نه نکته در مورد افزایش جهانی نفت خام ، تورم چیست ، علت گرانی ها و تورم فعلی چیست؟ ، صرفه جویی در سال جهاد اقتصادی!

نویسنده: محمود عراقی

برای اطلاع از نظرسنجی های انجام شده قبلی و راهنمایی کلیک کنید

دریافت هدیه